Balykdan taýýarlanylýan naharlar

Türkmen halky däp-dessury, el halysy, türkmen egin-eşik milli lybaslary, türkmen ahalteke bedewi, türkmen alabaý iti we şonuň bilen bir hatarda milli tagamlary bilen dünýäni haýrana goýup gelýär. Gahryman Arkadagymyzyň türkmen halkyna peşgeş beren “Bereketli Türkmen saçagy” atly kitabynda türkmen tagamlarynyň taryhy bilen bir hatarda taýýarlanyşy ýerleşdirilip häziri wagtda türkmen gelin-gyzlarymyz, aşpezlerimiz üçin ýol ýörelge bolup hyzmat edýär.

Balkan welaýatynyň Esenguly etraby hem deňiz ýakasynda ýerleşip bu ýerde ýaşaýan ýaşaýjylarymyz balyk tutmak bilen giňden meşgullanýarlar. Diýmek türkmen tagamlarynda balykdan taýýarlanýan birnäçe milli tagamlarymyz bar. Kenar ýakasyndaky ýaşaýjylara myhman bolsaň, olar öňüňde ilki bilen myhmana sylag hökmünde balykdan taýýarlanylýan naharlar hödür ediler.

Ýahna-çekdirme taýýarlajak bolsaň ilki bilen balyklaryň iň tagamlysy bolan bekre balygyny alyp gazanda ilki bilen ýag ýakylyp, sogan bilen gowrulandan soň balygy arassalap gazana atyp suwda gaýnadýarlar. Soňra tüwi arassalanylyp, gazanda çekdirmeli.

Çişlik-şara taýýarlamak üçin kesilen balyklary sirkeli suwda ýatyrmaly. Gowy endamyna sirke siňen soň balygy syha düzüp, köze goýmaly. Çişlik alnyp berilenden onuň üstüne gök otlar sepilse hasda tagam lezzetli bolar.

Börek-monty taýýarlamak üçin bolsa gaýnadylan balygy gowy owradyp taýýarlanan hamyra börek ýasalyp şonuň içine salynýar. Böregiň bu görnüşi gazanda daglansada ýa-da suwda gaýnadyp gatyga çykarsaňda has-da lezzetli bolar.

Dilme tagamyny taýýarlamak üçin täze balykdan dilim dilim edilip daşarda guradylmak üçin serilip goýulýar. Üstüne marly ýapyp goýmaly we tä ýagy çekip bişýänçä serilip goýulýar. Bu tagam işdäňi açýan sowuk iýmitdir.

Daglama naharyny taýýarlamak üçin balygy çigligine duzlap, gapda daglamaly. Taýýar bolandan soňra bir tabaga çykaryp üstüne gök-otlar sepilip saçaga alynsa tagama hasda aýratyn lezzet berer.

Gaplama naharyny taýýarlamak üçin ýakylan ýaga balyklary düşäp üstünden sogan, pamidor, atandan soňra suw guýup gaýnandan soňra kartoşka, gök ot atyp buglamaly.

Gaýnatma tagamyny taýýarlamak üçin bolsa 3-4 kilogram balykdan taýýarlamak mümkindir. Içine kişmiş, kartoşka, erik, sogan salanyňdan soň balygyň garnyndan sapak bilen tikilýar. Soňra balygy buglanýar. Buglanan balyk içine salynan önümler bilen hasda tagamy datly ýagdaýa getirer.

Türkmen halkynyň myhmansöýerligi hem tarypyny eder ýaly beýik halkdyr. Balkan welaýatynyň kenar ýakasynyň her bir öýüne myhman bolsaň ilki bilen şu tagamlary hödür ederler.